سؤال: آيا عرفان و فقه رابطه دارند؟ و يا دو مقوله‏اى از هم جدا هستند؟ و رابطه آنها را با پيشرفت‏هاى شگفت‏انگيز صنعتى چگونه مى‏توان تبيين نمود؟

پاسخ:

منظور از فقه، معنى اصطلاحى آن يعنى احكام شرع از وجوب، حرمت، كراهت، مستحب و مباح است، كه مجتهدين اين احكام را از ادله شرعى يعنى قرآن، سنت (قول و فعل و تاييد امام معصوم) به دست مى‏آورند، و هدف از احكام شرع، نجات انسان‏ها از منجلاب گمراهى و انحراف و سقوط، به سوى كمالات و تعالى انسانى است. و در حقيقت احكام شرع نردبانى براى ترقى انسان‏ها و وصول آنها به سعادت ابدى است.

و منظور از عرفان، سير و سلوك درونى و معنوى است كه انسان را به مقام ذات پاك خدا نزديك مى‏كند، و آثار درخشان آن در عمل انسان به عنوان اخلاق نيك اسلامى آشكار مى‏گردد، بنابراين عرفان و فقه، هر دو، پل و اهرم و وسيله‏اى براى رسيدن به كمال هستند، و اين دو يك هدف را تعقيب و تكميل مى‏كنند، و دو كشتى نجات براى وصول به ساحل نجات مى‏باشند، نتيجه اين كه عرفان مثبت و صحيح، پيوند تنگاتنگ با فقه دارد، چنان كه فقه نيز يار نزديك عرفان است، هر دو دو يار تكميل كننده يكديگر هستند.