رسول خدا(صلى الله عليه وآله) چگونه على(عليه السلام) را به عنوان خليفه نصب كرد؟ آيا اين كار، چنان كه برخى نويسندگان مى گويند، صرفاً نامزدى بود، يا اين كه به امر خداى سبحان، على(عليه السلام) را براى خلافت تعيين كرد؟

* عقيده ما در اين زمينه اين است كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله)در روز غدير، به امر خداى سبحان، على(عليه السلام) را به خلافت برگزيد و قرآن هم از اين ماجرا سخن گفته است: (يا ايها الرسول بلّغ ما انزل اليك من ربّك فان لم تفعل فما بلّغت رسالته والله يعصمك من الناس) «اى پيامبر، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ كن، و اگر نكنى پيامش را نرسانده اى. و خدا تو را از ]گزند[ مردم نگاه مى دارد.»( مائده، 67.)

 اين آيه بنا به تفاسيرى كه از آن شده، در روز غدير نازل شده و معنايش اين است كه اى رسول خدا،اگر آنچه را كه خدا درباره على به تو نازل كرده است، اعلان نكنى، گويى كه كارى نكرده اى.

 در اين سخن رسول خدا تهديد نمى شود بلكه با قدرت تمام، مسأله ولايت اميرالمؤمنين(عليه السلام) به عنوان برترين، شايسته ترين و داناترين فردى كه ضامن استمرار و سلامت مسير اسلام و خط پيامبر است، مطرح مى كند. مى دانيم كه على(عليه السلام) طبق آيه قرآن، نفس رسول خدا(صلى الله عليه وآله) است و طبق حديث آن حضرت، برادر وى و براى او به منزله هارون براى موسى(عليه السلام) بود.

 پيامبر اسلام از مسلمانان پرسيد: آيا من از خود شما بر خودتان اولى نيستم؟

 يعنى اين كه بيش از خود مسلمانان نسبت به سرنوشت آنان اختيار دارم. آنان گفتند: خدا مى داند كه چنين است. آنگاه در برابر آنان گفت: خدايا شهادت بده و سپس گفت: كسى كه من مولاى او هستم، على مولاى اوست.( بحارالانوار، ج21، ص387، روايت 10، باب 36.) ولايت يكى از عناصر حاكميت حاكم است و خدا براى پيامبر(صلى الله عليه وآله) اين امر را قرار داده است. يعنى او بر مؤمنان از خود آنان اولى بوده و با استفاده از اين حق امر ولايت را براى على(عليه السلام) قرار داد. معناى سخن پيامبر اين است كه هر كه من نسبت به او از خود او اولى هستم، على(عليه السلام)نسبت به او از خود او اولى است. آيا اين به معناى نامزدى است يا تعيين؟! قطعاً تعيين است. سپس اين آيه نازل شد: (اليوم اكملت لكم دينكم واتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام ديناً) «امروز دين را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما ]به عنوان[ آيينى برگزيدم.»( مائده، 3.)

 روايت شده كه رسول خدا براى على خيمه اى برپا كرد و از مسلمانان خواست تا به او تبريك بگويند. نقل شده كه خليفه دوم به آن حضرت گفت: «مبارك باد... مبارك باد بر تو اى على، اينك مولاى من و مولاى هر مرد و زن مؤمنى شده اى».( بحارالانوار، ج21، ص388، روايت 10، باب 36.) بنابراين مسأله ولايت، قطعاً با تعيين از سوى رسول خدا و به امر خداى سبحان بوده است.

 با مطالعه احاديثى كه از پيامبر(صلى الله عليه وآله) درباره على(عليه السلام)وارد شده درمى يابيم كه محور اين احاديث، تعميق ذهنيت عمومى مسلمانان براى توجه به امام به عنوان شخص معين شده جهت خلافت است. اين مقام به سبب كفايت و شايستگى و سزاوارى به او داده شده و خدا و رسول هم از اين رو او را به اين مقام برگزيدند. نقش پيامبر اين نيست كه در چنين مسأله حياتى و حساسى كه به آينده حركت اسلام مربوط است، به نامزد كردن على اكتفا كند. بلكه نقش او اين است كه مسير رهبرى آينده را براى مسلمانان تعيين و برنامه ريزى كند.

◊

* شما معتقديد كه بنا به عقيده شيعه اماميه، نسبت دادن مذهب جعفرى به تشيع، چندان درست نيست. چگونه اين نظر را تفسير مى كنيد؟

* مى دانيد كه اهل سنت چهار مذهب به نام هاى شافعى، حنبلى، مالكى و حنفى دارند و مى گويند كه مذهب شيعيان مذهب جعفرى است. اما ما معتقديم كه امامان معصوم ما(عليهم السلام)، مجتهدانى همانند ديگر مجتهدان نيستند. زيرا مثلا ابوحنيفه - حتى در نظر پيروان خود - خطا و صواب مى كند و همچنين ابن حنبل و ديگر مجتهدانى كه اهل سنت از آنان تقليد مى كنند، همان گونه كه شيعيان هم از آقاى خمينى(قدس سره) و آقاى خويى(قدس سره) تقليد مى كنند. امامان مذاهب اربعه اهل سنت مورد تقليد كسانى قرار مى گيرند كه آنان را مجتهد مى دانند. اما اين كه ما از امامان اهل بيت پيروى مى كنيم به سبب اعتقادى است كه به عصمت آنان داريم. بنابراين امامان ما صاحبان مذاهب نيستد. مذهب ابوحنيفه، وجهه نظرى خوانده مى شود كه احتمال خطا و صواب دارد. اما مذهب امام صادق(عليه السلام) وجهه نظرى نيست كه امكان خطا و صواب داشته باشد. بلكه هميشه صواب است.آن حضرت مى گويد:«سخن من سخن پدرم است و سخن پدرم سخن جدم و سخن جدم سخن حسين و سخن حسين سخن حسن و سخن حسن سخن اميرالمؤمنين وسخن اميرالمؤمنين سخن رسول خدا و سخن رسول خدا سخن خداى عزوجل است.( همان، ج2، ص178، روايت 28، باب 23.)

 بنابراين ما وقتى به سخن امام صادق(عليه السلام) در مسأله گوش مى دهيم گويى به سخن رسول خدا(صلى الله عليه وآله) كه هيچ گاه خطا نيست، گوش داده ايم.

 مذهب شيعه، مذهبى اجتهادى نيست كه مانند مذهب تسنن احتمال خطا و صواب در آن برود بلكه مذهب «اسلام»ى است كه (لا يأتيه الباطل من بين يديه و لا من خلفه) «از پيش روى آن و از پشت سرش باطل به سويش نمى آيد.»( فصلت، 42.)

 منظور از عبارات «امامان روايانند» كه من گاه در سخنانم ذكر مى كنم - چنان كه علاّمه سيدمحمّد تقى حكيم در كتاب «الاصول العامة للفقه المقارن» هم گفته اند، اين نيست كه آنان همانند ديگر راويان عادى، ناقلان حديث اند، بلكه مقصود اين است كه آنان سخنان خود را همواره مستند به سخن رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى كرده اند، چه به صورت روايت و چه به صورت استناد كلى. آنان چيزى از نزد خود كه مخالف سخن رسول خدا باشد طرح نكرده اند.

 آنان نظرهاى خود را از سرچشمه اصلى كه نماياننده زلالىوپاكيزگى اسلام است، برمى گرفته اند و منبعى جز آن نداشته اند و اجتهادى كه احتمال خطا و صواب داشته باشد نمىورزيده اند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: