منزلت اهل بيت‏عليهم السلام‏
 جايگاه اهل بيت در قرآن

  «إنّما يريد اللّه ليذهب عنكم الرّجس أهل البيت و يطهّركم تطهيراً»(673)

  - اراده‏اى كه در اين آيه‏ى كريمه به خدا نسبت داده شده، اراده‏ى تكوينى است كه هرگز از مراد تخلّف نخواهد داشت

 «إنّما أمره إذا أراد شيئاً أن يقول له كن فيكون»،(674)و جهت تكوينى بودن اراده در آيه‏ى فوق اين است كه اراده‏ى خداوند به فعل خودش تعلّق گرفته است، نه به فعل غير.

  - به مقتضاى حصر، اين تطهير تكوينى را خداوند تنها به آن ذوات طاهره اختصاص داد و فقط براى آنان اراده كرد.

  - به مقتضاى استمرار مستفاد از تعبير به فعل مضارع «يريد» منظور از اذهاب، دفع هرگونه رجس است، نه رفع آن. چون كه اگر لحظه‏اى پليدى گناه به حرم امن آن ذوات پاك راه يابد، بادوام و استمرار فيض «اذهابِ رجس» و تطهير از هر ناپاكى سازگار نخواهد بود.

  - تعبير آيه‏ى شريفه اين نيست كه اهل بيت را از رجس دور مى‏دارم كه با ميل درونى آنان سازگار باشد، بلكه تعبير آن است كه «رجس» را از آنان دور مى‏دارم و از آنان برطرف مى‏سازم

 مانند تعبيرى كه در باره‏ى بنده‏ى مخلص، حضرت يوسف صديق‏عليه السلام ذكر شده است؛ «كذلك لنصرف عنه السّوء و الفحشاء إنّه من عبادنا المخلصين»؛(675)يعنى بدى و زشتى را از حضرت يوسف‏عليه السلام بازداشتيم، نه حضرتش را از آلودگى و پليدى.
 بنا بر اين، گناه اصلاً به كوى صداقت و اخلاص بندگان مخلص راه ندارد و مستفاد از تعبير «ليذهب عنكم الرّجس»، همان انصراف «رجس» از اهل بيت‏عليهم السلام است، نه انصراف آنان از «رجس».

  - امام رازى را سخنى نغز در سرّ جمع بين «اذهاب رجس» و تطهير آن ذوات است

 «و فيه لطيفة و هى أنّ الرّجس قد يزول عيناً و لا يطهر المحلّ، فقوله تعالى «ليذهب عنكم الرّجس» اى ليزيل عنكم الذّنوب «و يطهّركم» اى يلبسكم خلع الكرامة»؛ يعنى نه تنها صفات سلبيه را با اذهاب رجس تأمين فرمود، بلكه خلعت كرامت را كه محور تمام صفات ثبوتيه است باتطهير كه يك امر وجودى است، تضمين فرمود.(676)

  - عصمت اهل بيت‏عليهم السلام و اراده‏ى تكوينى خدا

  «إنّما يريد اللّه ليذهب عنكم الرّجس ...»
 اراده‏ى الهى بر طهارت اهل بيت‏عليهم السلام از معصيت، اراده‏ى تكوينى است، نه تشريعى. زيرا اراده‏ى تشريعى نسبت به پاكى و تقوا ويژه‏ى اهل بيت‏عليهم السلام نيست. زيرا خدا به همه‏ى انسان‏ها دستور داده كه پاك و با تقوا باشند و اين مزيّتى براى آن‏ها نخواهد بود. احاديثى كه در ذيل آيه‏ى شريفه وارد شده، سخن از يك مزيت والا و ارزش مهم و ويژه‏اى مى‏كند كه مخصوص اهل بيت‏عليهم السلام است.
 نكته‏ى قابل توجه اين كه اراده‏ى تكوينى كه به معناى آفرينش است، در اينجا به معناى مقتضى است، نه علت تامّه، تا موجب جبر و سلب اختيار نگردد. مقام عصمت به معناى نوعى تقواى الهى است كه به امداد پروردگار در انبيا و امامان ايجاد مى‏شود، اما با وجود اين حالت، چنان نيست كه آن‏ها نتوانند گناه كنند، بلكه قدرت اين كار را دارند و با اختيار خود از گناه چشم مى‏پوشند، دقيقاً مانند طبيب بسيار آگاه كه هرگز يك ماده‏ى بسيار سمّى را كه خطرات جدّى آن را مى‏داند، نمى‏خورد، با اين كه قدرت بر اين كار را دارد، اما آگاهى‏ها و مبادى فكرى و روحى او سبب مى‏شود كه با ميل و اراده‏ى خود از اين كار چشم بپوشند.(677)
  - اهل بيت پيامبرعليهم السلام كشتى نجات‏

  «و قال اركبوا فيها بسم اللّه مجريها و مرسيها إنّ ربّى لغفور رحيم»(678)
 حضرت نوح‏عليه السلام به مسافران كشتى گفت: بر آن سوار شويد كه حركت و توقفش با نام خداست. بى‏ترديد پروردگار من آمرزنده و مهربان است.
 پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله فرمود: «إنّ أهل بيتى كمثل سفينة نوح من ركبها نجى و من تخلّف عنها هلك»؛ اهل بيت من چون كشتى نوح هستند؛ هر كس بر آن سوار شد، نجات يافت و هركه از آن دورى گزيد، هلاك شد. اگر اين حديث متواتر را در كنار حديث متواتر ديگرى بگذاريم كه پيامبر فرموده است: «مسلمانان هفتاد و سه فرقه مى‏شوند و تنها يك فرقه‏ى آن‏ها اهل نجات است»؛ روشن مى‏شود كه خود پيامبرصلى الله عليه وآله مصداق فرقه‏ى ناجيه را اهل بيت خودش معرفى كرده و فرمود: «من ركبها نجى».(679)
  - اطعام به مسكين و يتيم و اسير

  «و يطعمون الطّعام على حبّه مسكيناً و يتيماً و اسيراً»(680)
 «و ما أدريك ما العقبة * فكّ رقبة * أو اطعام فى يوم ذى مسغبة * يتيماً ذا مقربة * أو مسكيناً ذا متربة».(681)
 در اين آيات سه گروهِ مسكين و يتيم و اسير از نظر رسيدگى و عنايت به آن‏ها مطرح شده‏اند، با اين تفاوت كه ترتيب توجه به آن‏ها در دو آيه عكس يكديگر است. به نظر مى‏رسد دليل آن در اختلاف موضوع رسيدگى باشد. توضيح اين كه: در آيه‏ى نخست چون موضوع اطعام مطرح است، گرسنگى مسكين قابل تحمل‏تر از دو طبقه‏ى ديگر است. زيرا براى يتيم و اسير در هر حال سرپرست و صاحبى وجود دارد كه حدّاقل طعامى را براى آن‏ها فراهم كند، اما در آيه‏ى دوم چون مسئله آزادى اسير به مراتب مهم‏تر از اطعام است، مقدم ذكر شده است.
 همچنين به دليل تقدم خويشاوند بر غريبه، اطعام يتيم «ذامقربة» جلوتر از مسكين «ذا متربة» (زمين گير) قرار گرفته است، درست بر عكس آيه‏ى قبل.(682)
   - توسل به معصومين‏عليهم السلام‏

  «يا أيّها الّذين ءامنوا اتّقوا اللّه و ابتغوا اليه الوسيلة و جاهدوا  فى سبيله لعلّكم تفلحون»(683)
 آيه‏ى شريفه‏ى فوق بعد از امر به تقوا، مسلمانان را دستور مى‏دهد كه براى تقرب به سوى خداوند، وسيله‏اى انتخاب كنند. «وسيله» در اصل به معناى تقرب جستن يا چيزى است كه باعث تقرب به ديگرى از روى علاقه و رغبت مى‏شود.
 بنا بر اين، وسيله در آيه‏ى شريفه معناى بسيار وسيعى دارد و هر كار و هر چيزى را كه باعث نزديك شدن به پيشگاه خداوند مى‏شود، شامل مى‏گردد كه مهم‏ترين آن‏ها ايمان به خدا و پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله و جهاد و عبادات همچون نماز و زكات و روزه و ... است. همان گونه كه على‏عليه السلام مى‏فرمايد: «انّ أفضل ما توسّل به المتوسّلون إلى اللّه سبحانه و تعالى الايمان به و برسوله و الجهاد فى سبيله».(684)
 نكته‏ى قابل توجه اين كه معناى توسل اين نيست كه انسان مستقيماً حاجات خويش را از معصومين بطلبد تا در نتيجه به نوعى شرك مبتلا گردد، بلكه چنان كه در آيه بدان تصريح شده و در دعاى توسل عرضه مى‏داريم: «و توسّلنا بك إلى اللّه»، تنها آنان وسيله‏ى توجه و تقرّب به خداوند بوده و به واسطه‏ى آنان حاجات خويش را از خداوند مى‏خواهيم. و به تعبير ديگر، اگر انسان با اعمال صالح و اطاعت از خداوند يا سوگند دادن خدا به مقام و منزلت اهل بيت‏عليه السلام، از خداوند چيزى را طلب كند، هيچ مانعى ندارد، بلكه لازم است.
 قال رسول اللّه‏صلى الله عليه وآله: «الائمّة من ولد الحسين، من أطاعهم فقد أطاع اللّه و من عصاهم فقد عصى اللّه، هم العروة الوثقى و هم الوسيلة الى اللّه تعالى».(685)

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: